Ngôn ngữ của ánh sáng: Cách đọc ánh sáng và bóng tối trong kiến ​​trúc

Ngôn ngữ của ánh sáng: Cách đọc ánh sáng và bóng tối trong kiến ​​trúc

Hãy tưởng tượng nếu ánh sáng không chỉ mang lại tầm nhìn tối ưu cho các tác vụ mà còn truyền tải ý nghĩa. Các tiêu chuẩn với mức độ lux (độ rọi) khuyến nghị cho các tác vụ thị giác khác nhau đã dẫn đến sự hiểu biết định lượng về ánh sáng. Tuy nhiên, ánh sáng cũng có thể được sử dụng để tạo cảm xúc trong phòng và kiến ​​trúc. Liệu có đủ để coi ánh sáng là ngôn ngữ do kiến ​​trúc sư hoặc nhà thiết kế nội thất truyền tải và được cư dân và người dân tiếp nhận? Việc bổ sung góc nhìn ký hiệu học có thể giúp nhận ra cách ánh sáng và bóng tối góp phần tạo nên ý nghĩa của môi trường xây dựng.
10:00, 27/10/2025

Từ góc nhìn ký hiệu học, chúng ta có thể xem xét ánh sáng như một mật mã và một đơn vị thông tin tạo ra một bản sắc cụ thể trong một không gian. Chúng ta thậm chí có thể nghĩ rằng chúng ta có thể thay đổi hành vi của mình bằng một ánh sáng khác. Khi chúng ta ngồi trong một căn phòng sáng rực bên bàn ăn, trái ngược với bối cảnh nơi ánh sáng ấm áp của những ngọn nến soi sáng khung cảnh, cảm giác như ai đó đang đối đầu với chúng ta bằng một lời kêu gọi lớn tiếng thay vì một lời hùng biện thân mật và đầy chất thơ. Tác động của ánh sáng và bóng tối đối với một bản sắc đặc biệt đặc biệt thú vị đối với các dự án hướng đến thành phần tường thuật như môi trường bán lẻ và khách sạn. Hình ảnh động bắt mắt trên mặt tiền phương tiện truyền thông thể hiện mong muốn này đối với thiết kế đô thị. Ở quy mô nhỏ, chúng ta thấy sự quan tâm đến tính biểu tượng với bóng đèn Edison được thiết kế theo phong cách cổ điển với công nghệ LED.

Việc đọc hiểu quy tắc kiến ​​trúc và ánh sáng không chỉ hữu ích cho việc đánh giá các tình huống hiện tại mà còn cho việc học tập tại trường đại học và cho chính quá trình thiết kế. Việc xác định các yếu tố góp phần tạo nên hình ảnh và bầu không khí tổng thể là bước đầu tiên. Không gian với hình dạng và tỷ lệ tổng thể của nó thuộc về bối cảnh kiến ​​trúc cũng như lớp kết cấu. Ngoài ra, các lớp chiếu sáng cũng bao gồm hai yếu tố: Ánh sáng với mô hình chùm tia và đèn chiếu sáng là đối tượng thiết kế. Việc so sánh một cách phê bình giúp nắm bắt liệu các lớp có tạo ra một thiết kế thống nhất hay không, hay chúng đang sử dụng sự không nhất quán để tạo ra một góc nhìn mới.

Những lớp này cũng dễ nhận thấy tại Đài tưởng niệm Dwight D. Eisenhower do Gehry Partners thiết kế với những bức tường đá nhẵn mịn, tương phản với tấm thảm dệt bằng thép không gỉ khắc họa hình ảnh trừu tượng bờ biển Normandy, nơi lính Mỹ đổ bộ vào Ngày D. Hệ thống chiếu sáng của L'Observatoire International nhấn mạnh chất lượng kết cấu nhiều lớp của tấm thảm dệt, với ánh sáng nhẹ nhàng, làm nổi bật những đường nét chủ đạo. Hệ thống đèn được tích hợp tinh tế vào nền đất và kiến ​​trúc.

Vở kịch với ánh sáng khuếch tán và định hướng có thể được xem như một phương tiện truyền tải bầu không khí nhẹ nhàng, ví dụ như với các dấu hiệu của trần nhà phát sáng khuếch tán hoặc tạo cảm giác tương phản phong phú với mái kính trong suốt hoặc các khe hở đón ánh sáng mặt trời trực tiếp. Các sơ đồ không gian như mặt bằng, mặt cắt và phối cảnh của Tadao Ando cho Fondation d'Art Contemporain François Pinault ở Paris minh họa cách phương pháp này có thể được áp dụng cho quy trình thiết kế ánh sáng.

Các ấn phẩm “Học từ Las Vegas: Biểu tượng bị lãng quên của Hình thức Kiến trúc” (Venturi và cộng sự, 1977) và “Ngôn ngữ Kiến trúc Hậu Hiện đại” (Jencks, 1977) đã có ảnh hưởng rất lớn trong bối cảnh ký hiệu học. Jencks đã chỉ ra cách kiến ​​trúc có thể được xem như một dấu hiệu từ ẩn dụ đến một khuôn mẫu. Theo quan điểm của ông, các yếu tố kiến ​​trúc như cửa sổ và cột có thể được xem như “từ ngữ” và được xác định là sự tái sử dụng các dấu hiệu biểu tượng liên quan đến một ý nghĩa cụ thể. Ví dụ, một vấn đề về ý nghĩa trở nên đáng chú ý khi kiến ​​trúc trong suốt thuần túy với cửa sổ dạng dải được cư dân chuyển đổi thành các dấu hiệu nhà ở thông thường với cửa chớp và nhiều khung cửa sổ hơn do nhận thấy thiếu nơi trú ẩn và bảo vệ.

Góc nhìn ký hiệu học cũng rất có giá trị đối với việc điều chỉnh ánh sáng trong công tác bảo tồn, nơi việc chiếu sáng các tòa nhà lịch sử phải đối mặt với những thách thức về tiếp thị hấp dẫn đối với khách hàng mà vẫn phải giữ được ý nghĩa ban đầu. Tòa nhà Rookery, do Daniel Burnham và John Wellborn Root thiết kế, được hoàn thành vào năm 1888 và được công nhận là một di tích lịch sử tại Chicago vào năm 1970 với tư cách là một tòa nhà cao tầng ban đầu có khung thép. Một sân chiếu sáng trung tâm cung cấp ánh sáng ban ngày cho các văn phòng. Đèn điện đã được sử dụng để chiếu sáng các tòa nhà, nhưng các kiến ​​trúc sư đánh giá công nghệ này không đáng tin cậy và do đó không chiếu sáng được mặt ngoài tòa nhà. Một thái độ bảo tồn nghiêm ngặt sẽ không cho phép chiếu sáng mặt tiền, vì nó sẽ phá vỡ diện mạo ban đêm ban đầu của tòa nhà. Ngược lại, việc sử dụng khung thép vào thời điểm đó cho thấy các kiến ​​trúc sư thể hiện sự quan tâm cao độ đến công nghệ mới nhất hiện có. Do đó, các nhà thiết kế ánh sáng từ Văn phòng Tương tác Thị giác đã cân nhắc các công cụ chiếu sáng hiện đại và chiếu sáng nhạy bén tất cả các khung cửa sổ của mặt tiền gạch bằng ánh sáng lướt nhẹ sử dụng công nghệ LED tinh vi. Hệ thống chiếu sáng mặt tiền mới không phải là phản ứng trung tính do bối cảnh lịch sử của nó, nhưng nó vẫn giữ được sự đồng nhất của tòa nhà bằng cách bao gồm tất cả các khung cửa sổ trong khi bề mặt phía trước không được chiếu sáng để tạo sự liên kết với phần bên ngoài ban đầu không có đèn.

Việc diễn giải kiến ​​trúc và ánh sáng như ngôn ngữ đã đặt ra câu hỏi cho một số nhà phê bình. Một số nhà văn đã pha trộn ngôn ngữ với phong cách. Khi tách biệt các yếu tố cụ thể như hình thức và nội dung, điều này có thể dẫn đến một diễn ngôn tập trung vào tính thẩm mỹ của hình thức hơn là một cuộc thảo luận về ký hiệu học. Trong một ngôn ngữ, các từ cụ thể có thể thay thế cho nhau trong một câu trong khi các từ khác thì không. Ví dụ, một khung cửa sổ bên trong một bức tường có thể được lấp đầy bằng kính màu hoặc bằng kính trong suốt đơn giản. Điều này tương đương với việc đưa vào một từ từ một ngôn ngữ khác. Việc lấp đầy khung cửa sổ bằng một bức tường gạch sẽ tạo ra sự vô nghĩa về kiến ​​trúc, nhưng chúng ta có thể tưởng tượng rằng một kiến ​​trúc sư theo trường phái giải cấu trúc hoặc hậu hiện đại có thể cố gắng thực hiện một công trình như vậy. Ví dụ, một số thương hiệu phá vỡ vai trò của khả năng hiển thị tốt trong các cửa hàng của họ để mang đến cho khách hàng một diện mạo bí ẩn khác thường trong một không gian tối như Hollister, trái ngược với không gian sáng sủa của các cửa hàng Apple.

Tuy nhiên, việc áp dụng ký hiệu học hướng sự tập trung vào chất lượng thiết kế chiếu sáng. Việc xem xét ý nghĩa của ánh sáng và bóng tối trong quá trình thiết kế sẽ dẫn đến các giải pháp bền vững hơn với sự tối ưu hóa vượt ra ngoài các yếu tố kinh tế và hiệu suất thường được thảo luận rộng rãi như hiệu quả hoặc khả năng hiển thị.

archdaily

Vai trò của bóng râm trong kiến ​​trúc bản địa

Bất cứ khi nào ánh sáng chiếu vào một bề mặt, sẽ có một cái bóng, bất kể tiêu điểm của nó không đáng kể đến mức nào. Đường viền sẽ khó nhìn thấy, nhưng các hình dạng khác sẽ nổi bật lên trong trò chơi ánh sáng và bóng tối này. Trong trường hợp được chiếu bởi vũ điệu mặt trời, một động lực tiềm ẩn được thêm vào bóng tối có thể được sử dụng để tăng cường các hiện tượng hàng ngày, phá vỡ sự đơn điệu của không gian. Các lỗ mở trực giao trong một hành lang dài hoặc các mảnh dệt trong sân là những ví dụ về các yếu tố xây dựng tạo ra các mảng sáng và tối, mang lại sự thích thú về mặt thẩm mỹ và sự thoải mái về nhiệt cho người sử dụng.

Mạng xã hội đang viết lại du lịch văn hóa kiến ​​trúc như thế nào

Trong lịch sử, giống như các hình thức văn hóa khác, kiến ​​trúc đã được ghi chép, chia sẻ và quảng bá chủ yếu thông qua sách báo. Sách, báo và tạp chí truyền tải những lập luận và hình ảnh của ngành, và bởi vì thực hành kiến ​​trúc phụ thuộc rất nhiều vào giao tiếp thị giác, các tạp chí in đã tạo nên cầu nối giữa các ấn phẩm học thuật và tạp chí thương mại. Trong những thập kỷ sau chiến tranh, những tập sách được xuất bản đẹp mắt đã lưu giữ một quan điểm chung, thể hiện những gì mà lĩnh vực này được coi là đáng thảo luận hoặc mang tính mẫu mực.

Đề cử Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê là Di sản văn hóa thế giới

Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính về việc gửi Hồ sơ đề cử "Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê, tỉnh An Giang" (bản dự thảo) tới Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) để đề nghị công nhận là Di sản văn hóa thế giới.

Nghiên cứu cải tạo và phát huy giá trị lịch sử văn hóa cầu Long Biên

Đây là chủ đề hội thảo quốc tế diễn ra ngày 16/9, tại Hà Nội do Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội phối hợp với Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam tổ chức nhằm chia sẻ kết quả nghiên cứu dự án cải tạo và các giải pháp bảo tồn cầu Long Biên gắn với việc phát huy giá trị văn hóa, lịch sử.

Lý thuyết màu sắc của Le Corbusier: Áp dụng tính đa sắc trong kiến trúc

Dựa trên niềm tin sâu sắc rằng màu sắc đóng một vai trò quan trọng trong việc khơi gợi cảm xúc và tạo ra ảo giác không gian, lý thuyết màu sắc của Le Corbusier đã được mô tả trong cuốn sách " PolyChromie Architecturale " (kiến trúc đa sắc), xuất bản năm 1931. Trong đó, ông đã giới thiệu khái niệm của mình và một loạt màu sắc được tuyển chọn kỹ lưỡng, được dự định sử dụng trong các bối cảnh kiến trúc cụ thể.

Ý kiến của bạn

SunGroup
VINGROUP
Rạng Đông
Nam Group
Hưng Thịnh Land
Vinmikh