Sửa Luật Quy hoạch: Đồng bộ, tổng thể đáp ứng vấn đề cấp bách về sắp xếp đơn vị hành chính

Sửa Luật đảm bảo điều chỉnh ngay các quy hoạch ở các cấp

Ngày 28/5, tiếp thu, làm rõ các ý kiến đại biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong kế hoạch của Chính phủ, Luật Quy hoạch sẽ được sửa đồng bộ, tổng thể trong thời gian tới.

Do yêu cầu từ những thay đổi về chiến lược, những chủ trương, định hướng chỉ đạo lớn của Tổng Bí thư, Bộ Chính trị, Đảng, Nhà nước, Luật Quy hoạch lần này đã được gấp rút sửa đổi ngay lập tức để đáp ứng yêu cầu thực tiễn; đặc biệt là đáp ứng yêu cầu của Bộ Chính trị về sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh, xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, nếu không sửa Luật này, từ ngày 1/7 khi các tỉnh vận hành theo mô hình mới sẽ không thể triển khai các dự án tại địa phương. Do đó, phải gấp rút sửa đổi. Theo đó, dự thảo Luật được sửa đổi nhằm đảm bảo điều chỉnh ngay các quy hoạch ở tất cả các cấp. Tất cả các địa phương sẽ thực hiện điều chỉnh quy hoạch ngay sau khi nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh có hiệu lực. Đồng thời, đảm bảo nguyên tắc các quy hoạch đang được triển khai tiếp tục được thực hiện cho đến khi quy hoạch điều chỉnh có hiệu lực.

Dự thảo lần này cũng tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh trên thực tiễn phải xử lý ngay để triển khai thực hiện các dự án, đáp ứng yêu cầu tăng trưởng 8% năm 2025 và tăng trưởng cao hai con số trong giai đoạn 2026-2030.

Liên quan quy định về các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành trong dự thảo Luật mà các đại biểu Quốc hội đề cập, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành không nằm trong hệ thống quy hoạch quốc gia nhưng vẫn phải đưa vào trong dự thảo để quy định đảm bảo thông suốt. Trên thực tế, vừa qua có nhiều quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành mâu thuẫn với hệ thống quy hoạch quốc gia, quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng dẫn đến những xung đột phải tháo gỡ.

“Tới đây, khi sửa tổng thể Luật Quy hoạch cũng cần rà soát bỏ các quy hoạch chuyên ngành không cần thiết, không thể để nhiều như hiện nay" - Bộ trưởng nêu quan điểm.

Phân cấp mạnh mẽ, phân quyền tối đa, tự chịu trách nhiệm của các cấp

Về vấn đề phân cấp, phân quyền trong dự thảo Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo đã đẩy mạnh phân cấp phân quyền tối đa, tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cấp, các ngành. Vấn đề này cần được đẩy mạnh để đáp ứng cho 34 địa phương triển khai nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội mà không bị vướng khi thu hút các doanh nghiệp, các dự án. Tinh thần là phân cấp mạnh mẽ và phân quyền tối đa theo định hướng "địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm" gắn với triển khai mô hình chính quyền địa phương mới.

Dự thảo đã quy định phân quyền của Quốc hội cho Chính phủ đối với phân vùng lập quy hoạch; phân quyền quyết định quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia từ Quốc hội cho Chính phủ. Trước ý kiến một số đại biểu băn khoăn về nội dung này, Bộ trưởng cho hay, hiện nay, Quốc hội quyết định quy hoạch quốc gia và trong quy hoạch quốc gia có quy hoạch không gian biển quốc gia. Do đó, Quốc hội vẫn kiểm soát tổng thể.

Cùng đó, dự thảo Luật cũng phân cấp cho các bộ tổ chức thẩm định quy hoạch ngành quốc gia; UBND cấp tỉnh tổ chức thẩm định quy hoạch tỉnh. Việc thẩm định quy hoạch có thể theo hình thức họp Hội đồng thẩm định hoặc lấy ý kiến thẩm định bằng văn bản. Dự thảo cũng bổ sung quy định về Phó Chủ tịch Hội đồng thẩm định để tạo cơ chế cho Chủ tịch Hội đồng thẩm định ủy quyền cho Phó Chủ tịch Hội đồng chủ trì phiên họp thẩm định để tăng cường tính tự chủ, linh hoạt trong quá trình thẩm định.

Ngoài ra, Dự thảo phân cấp cho Bộ trưởng phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch ngành quốc gia, Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch tỉnh sau khi được HĐND thông qua để thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính.

Trước ý kiến một số đại biểu băn khoăn phân cấp từ Quốc hội cho Chính phủ, Chính phủ phân cấp xuống các bộ có đảm bảo khách quan? Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay, hiện nay, theo quy định hiện hành, những thay đổi về quy hoạch tại địa phương đều phải trình lên Chính phủ trình Quốc hội. Với yêu cầu sắp xếp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nếu triển khai theo quy trình này sẽ mất nhiều thời gian để có thể thực hiện. Do đó, cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Tập trung xử lý những vấn đề cấp bách

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, cùng với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, dự thảo Luật cũng tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính đối với việc điều chỉnh quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thông qua việc không phải lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch và bãi bỏ quy hoạch xin chủ trương điều chỉnh quy hoạch.

Liên quan nội dung quy hoạch, để tạo sự chủ động linh hoạt trong việc triển khai thực hiện quy hoạch, tiếp thu ý kiến của đại biểu, dự thảo Luật đã sửa đổi theo hướng nội dung quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh chỉ bao gồm những quy định mang tính khung, định hướng và có tính "mở" để kiến tạo, mở rộng không gian phát triển. Nội dung chi tiết sẽ được thể hiện tại quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành, nội dung cụ thể quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh sẽ được quy định tại Nghị định để tạo sự linh hoạt trong triển khai thực hiện.

“Cấp xã không có thẩm quyền ban hành quy hoạch nhưng là cấp triển khai thực hiện. Do đó, ngay trong luật này và trong nghị định hướng dẫn sẽ có yêu cầu chặt chẽ về việc khi lập quy hoạch phải xin ý kiến địa phương cấp dưới, đặc biệt là cấp xã” - Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thông tin.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đánh giá, đây là dự án có nhiều nội dung kỹ thuật sâu và khó, các đại biểu cơ bản thống nhất với sự cần thiết và nhiều nội dung mới tiến bộ trong dự thảo luật.

Thống nhất với các ý kiến đại biểu phát biểu cũng như ý kiến giải trình của Bộ trưởng Bộ Tài chính, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, dự thảo Luật sửa đổi lần này tập trung vào xử lý những vấn đề cấp bách, cấp thiết cần xử lý ngay, nhất là những vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.