Tạo ra một xã hội lý tưởng thân thiện với người đi bộ thông qua việc thiết kế các thành phố 15 phút

Tạo ra một xã hội lý tưởng thân thiện với người đi bộ thông qua việc thiết kế các thành phố 15 phút

(Vietnamarchi) - Hãy nghĩ về thành phố hoặc thị trấn nơi bạn sống. Bạn mất bao lâu để đi bộ đến cửa hàng tạp hóa? Trường học hoặc nơi làm việc của bạn có đủ gần để đi bộ đến không? Còn công viên công cộng, phòng khám bác sĩ, nhà trẻ, hoặc bất kỳ nơi nào khác mà bạn ghé thăm hàng ngày thì sao? Trong khi một số thành phố đã cân nhắc đến việc sống gần tất cả những nhu cầu thiết yếu này, thì những thành phố khác đang cải tổ chiến lược quy hoạch đô thị và thiết kế các khu phố của họ để thân thiện hơn với người đi bộ với khái niệm "Thành phố 15 phút".
10:00, 09/10/2025

Lấy cảm hứng một phần từ công trình của Jane Jacobs , người coi khu dân cư là cầu nối xã hội, ý tưởng về thành phố 15 phút được phát triển bởi Carlos Moreno, một giáo sư tại Đại học Sorbonne, với mục tiêu cải thiện chất lượng cuộc sống đô thị. Với vị trí "siêu gần" đến các tiện ích, việc làm, dịch vụ công, công viên công cộng, khu mua sắm và nhiều loại hình giải trí khác chỉ có thể di chuyển bằng xe đạp hoặc đi bộ, khái niệm này xem xét lại cách các thành phố có thể được thiết kế tốt hơn để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của cư dân. Trong phạm vi bán kính nhỏ này từ nhà của họ, những cộng đồng mạnh mẽ hơn sẽ được hình thành, cho phép cư dân cảm thấy đầu tư nhiều hơn vào các doanh nghiệp và dịch vụ trong khu vực của họ.

Mặc dù thành phố 15 phút có vẻ như là một điều không tưởng, nhiều nhà hoạch định chính sách trên toàn cầu đã bắt đầu thổi luồng sinh khí mới vào các khu vực trung tâm đô thị của họ bằng quy hoạch đô thị tốt hơn, phân cấp dịch vụ và hàng hóa, và các luật mới quy hoạch lại đường phố để loại bỏ ô tô và nhường chỗ cho người đi bộ và người đi xe đạp. Một thành phố tiên phong trong chiến lược đô thị này là Paris dưới sự lãnh đạo của Thị trưởng Anne Hidalgo. Trên thực tế, đây là một trong những trụ cột thúc đẩy chiến dịch tái tranh cử thành công của bà. Mục tiêu của bà là khuyến khích phát triển các cộng đồng tự cung tự cấp hơn trong mỗi quận của Paris. Được mệnh danh là "ville de quart d'heure", hay thành phố 15 phút, mục tiêu là biến thủ đô thành những khu dân cư hiệu quả hơn để giảm ô nhiễm và tạo ra các khu vực đa dạng về xã hội và kinh tế. Khi công bố kế hoạch này, Hidalgo nhấn mạnh rằng nỗ lực phục hồi này cũng sẽ kết hợp các chiến lược khác - bao gồm lực lượng cảnh sát không vũ trang 5.000 người, một nỗ lực quy mô lớn để trồng thêm cây xanh, và các khoản tiền phạt nặng đối với các hành vi thiếu văn minh như xả rác. Đáng chú ý hơn, bà tuyên bố rằng bà muốn tiếp tục biến thủ đô thành nơi dành cho người đi bộ bằng cách xây dựng làn đường dành cho xe đạp trên mọi con phố trong vòng ba năm tới - đồng thời xóa bỏ 60.000 chỗ đậu xe ô tô.

Cùng với Paris, Melbourne đã tạo ra một khu phố riêng với chỉ 20 phút di chuyển, nơi mọi thứ đều nằm trong phạm vi 20 phút di chuyển. Copenhagen, có lẽ là một ví dụ nổi tiếng hơn, đã tập trung ý thức đô thị của mình vào việc phụ thuộc vào xe đạp với một lớp gần với những địa điểm mong muốn. Ngay cả các thành phố của Mỹ hiện cũng đang xem xét kỹ lưỡng hơn phương pháp này, đặc biệt là với những bài học kinh nghiệm và sự tự phản ánh khi đại dịch COVID-19 hướng đến những tương lai mới. Vào thời điểm mọi người thường dành 1-2 giờ mỗi ngày chỉ để đi làm bằng các phương tiện giao thông cá nhân, thì việc trả lại đường phố cho người dân đang được chú trọng hơn, tìm cách giảm bớt sự phụ thuộc nặng nề vào ô tô và tái tạo lại cảm giác khu phố đã bị suy giảm do sự gia tăng đô thị hóa. Here Technologies đã tạo ra một bản đồ tương tác cho thấy những thành phố nào đang nghiêng về phía phù hợp hơn với các mục tiêu thành phố 15 phút. Mặc dù một số khu phố hiện có thể đi bộ được, nhưng nhiều khả năng sẽ có nhiều khu phố hơn nữa chuyển sang hướng này khi các nhà quy hoạch đô thị bắt đầu sử dụng khuôn khổ này để phát triển các khái niệm thành phố tương lai của riêng họ.

Lần tới khi bạn phải mất 30 phút lái xe đến trung tâm thương mại địa phương, hãy nghĩ đến thời gian bạn có thể tiết kiệm được và chất lượng cuộc sống được nâng cao nếu chỉ mất 15 phút đạp xe. Thành phố 15 phút không chỉ là một xu hướng đô thị, mà còn là một chiến lược thiết kế khả thi cao, có thể sớm được áp dụng tại một thành phố gần bạn.

archdaily

Bài toán kẹt xe ở TPHCM: bắt đầu từ đâu ?

Nhìn ở góc độ đô thị học, giao thông là “hệ tuần hoàn máu” của thành phố. Khi mạch máu tắc, mọi cơ quan khác suy yếu: sản xuất đình trệ, dịch vụ chậm chạp, y tế khẩn cấp bị chậm trễ, chất lượng sống suy giảm. Việc điều trị căn bệnh này không thể tiếp tục theo kiểu chắp vá – mở thêm vài làn đường, nới thêm cây cầu – mà phải xem tổng thể cấu trúc đô thị, hành vi di chuyển và mô hình quản trị giao thông.

Từ kinh nghiệm phát triển đô thị ven sông đến “trục cảnh quan sông Hồng”

Bên ngoài con đê sông Hồng, nơi ít người ngoái nhìn tới, là những xóm nhỏ nơi sinh sống từ những bước chân tha hương của biết bao phận người. Họ đến từ mọi miền, mang theo đôi bàn tay chai sần và ước vọng đổi đời, sống những ngày lam lũ quanh năm chỉ để con cái được học hành tử tế hơn họ. Có người tích cóp cả đời mới dựng được căn nhà tầng đơn sơ; có cả chục con người vẫn ở trong những phòng trọ chưa đầy mười mét vuông. Họ là những người mang cả quê hương lên Hà Nội, làm đủ thứ nghề: thợ hồ, bán hàng rong, chạy xe, làm đủ thứ nghề để chắt chiu từng đồng nuôi con ăn học. Có gia đình dành dụm mấy chục năm mới dựng được căn nhà vững chãi; nhưng cũng có hàng nghìn con người thuê trọ trong những gian phòng ẩm thấp, chỉ đủ kê chiếc giường và cái gác bếp nhỏ - để rồi sáng hôm sau lại hòa vào dòng người mưu sinh. Những xóm thợ, ngõ nhỏ ấy tồn tại trong sức sống đô thị, những con người góp phần không nhỏ cho thành phố. Không ai muốn nhếch nhác, nhưng cũng không đủ điều kiện để thay đổi. Giờ đây, khi thành phố bàn chuyện chỉnh trang, cải tạo hay di dời …thì vấn đề không chỉ nằm ở bản vẽ hay phương án đầu tư, mà nằm ở chỗ: làm thế nào để những con người đã dồn cả đời vào mảnh đất bãi ấy không bị bỏ lại phía sau trong một cuộc thay đổi quá lớn và quá nhanh.

Đô thị hoá không chỉ là mở rộng diện tích, mà là mở rộng tầm nhìn

Ba thập kỷ qua, tốc độ đô thị hóa của Việt Nam được xem là một trong những hiện tượng đáng chú ý của châu Á. Nhiều khu đô thị, dân cư, khu công nghiệp, các công trình cao tầng mọc lên theo nhu cầu phát triển kinh tế cùng sự gia tăng dân số đến với các đô thị lớn. Bên cạnh đó là một hệ quả ngày càng rõ rệt: tần suất và mức độ ngập lụt, triều cường, sạt lở gia tăng sau những đợt bão lũ vừa qua ở một số đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM, đặc biệt là ở miền Trung và Đà Nẵng. Điều này cho thấy sự tác động không chỉ đơn thuần là do “thiên tai” mà còn biểu hiện của tính chủ động trong việc hoạch định chiến lược, kế hoạch, quy hoạch chưa sát với thực tế của quy luật tự nhiên, đất, nước, dòng chảy, biến đổi khí hậu. Bài viết này đặt ra câu hỏi: nếu ta nhìn lại các cấp độ Quy hoạch từ các chuyên ngành bằng lăng kính khoa học: vật lý - địa chất - thủy văn - sinh thái, liệu có thể rút ra nguyên lý để giúp chúng ta sống hài hòa hơn với thiên nhiên và giảm thiểu rủi ro ?

Thiết kế an toàn: Cách các kiến ​​trúc sư và giám định pháp y suy nghĩ lại về an ninh trên mọi quy mô

Nhiều thập kỷ sau sự kiện 11/9 và bạo lực hàng loạt đã gây áp lực buộc các thành phố, tại Hoa Kỳ và trên toàn cầu, phải xem xét lại ý nghĩa của "an toàn". Đó là về rào chắn, cọc tiêu, giám sát? Hay là về niềm tin, khả năng hiển thị, bằng chứng, khả năng phục hồi? Một số dự án đang đối mặt với những câu hỏi này ở nhiều quy mô khác nhau để chứng minh cách kiến ​​trúc và tư duy pháp lý có thể cùng nhau bảo vệ cộng đồng và đời sống dân sự.

Cách vẽ không gian đô thị bằng dữ liệu

Khoa học Đô thị, một ngành nghề đang phát triển nhanh chóng, là nghiên cứu khoa học và kỹ thuật về các hệ thống đô thị. Ngành này sử dụng công nghệ tiên tiến, dữ liệu lớn và vật lý hệ thống phức tạp để giải quyết các thách thức như giảm phát thải carbon, di chuyển và khả năng sinh sống. Về cốt lõi, khoa học đô thị tập trung vào các giải pháp dựa trên dữ liệu. Ngành này sử dụng thống kê, mô hình hóa và trí tuệ nhân tạo để khám phá những động lực tiềm ẩn của các thành phố, từ việc sử dụng năng lượng đến di chuyển của con người. Ngành này áp dụng các chiến lược giảm phát thải carbon, nâng cao hiệu quả và thúc đẩy môi trường đô thị bền vững và linh hoạt hơn.

Ý kiến của bạn

SunGroup
VINGROUP
Rạng Đông
Nam Group
Mây trà shan
Vinmikh