Sản xuất thực phẩm hướng tới tương lai: Tích hợp nông nghiệp công nghệ cao vào các thành phố

Sản xuất thực phẩm hướng tới tương lai: Tích hợp nông nghiệp công nghệ cao vào các thành phố

Trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, tần suất ngày càng tăng của các hiện tượng thời tiết cực đoan, sự gia tăng của các cuộc xung đột vũ trang, và những bài học kinh nghiệm từ đại dịch COVID-19 đã phơi bày sự mong manh của chuỗi cung ứng lương thực. Trên toàn cầu, chúng ta đang phải đối mặt với lũ lụt , hạn hán và căng thẳng địa chính trị tàn khốc, cản trở sản xuất lương thực, đẩy giá cả leo thang và tạo ra những nút thắt cổ chai trong chuỗi cung ứng, và nghịch lý thay, thường là ở những nơi cách xa bàn ăn của chúng ta hàng ngàn dặm.
10:00, 08/09/2025

Vậy, giải pháp thay thế là gì?

Mặc dù việc sử dụng sân thượng, ban công và vườn thẳng đứng để sản xuất thực phẩm ngày càng phổ biến, nhưng những cách tiếp cận này phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong mối quan hệ của chúng với không gian ngoài trời và môi trường xây dựng. Ô nhiễm không khí và nước ở các thành phố, thường chứa đầy kim loại nặng và hóa chất, có thể khiến các vườn thực phẩm không an toàn để tiêu thụ. Ngoài ra, các yếu tố môi trường như hiệu ứng đảo nhiệt có thể làm giảm khả năng mở rộng của các hệ thống này. Tính liên quan của vấn đề này trở nên rõ ràng hơn khi chúng ta xem xét rằng, theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), 79% thực phẩm được sản xuất trên toàn thế giới được tiêu thụ ở các khu vực thành thị. Những số liệu thống kê như vậy cho thấy rằng các chiến lược làm vườn đô thị này sẽ chỉ giải quyết được một phần tự tiêu thụ, do tỷ lệ hạn chế giữa không gian sống và diện tích cần thiết để trồng thực phẩm.

K-Farm (Avoid Obvious Architects), Hong Kong, Trung Quốc
Green Cloud Garden (11architecture), Thâm Quyến, Trung Quốc

Đây chính là lúc công nghệ trở nên quan trọng. Khi chúng ta phát triển các kịch bản mới tích hợp sản xuất lương thực đô thị với các chiến lược phục hồi cho nhiều cuộc khủng hoảng khác nhau, chúng ta đang chứng kiến sự xuất hiện của những đề xuất sáng tạo. Những đề xuất này tận dụng tối đa tiềm năng công nghệ và, khi được tích hợp với môi trường đô thị, sẽ mở ra những hướng đi thú vị để giải quyết các thách thức trong tương lai về sản xuất lương thực một cách mạch lạc và hiệu quả.

Sự trỗi dậy của các khu vực nông trại đô thị và ven đô trong các thành phố

Không có gì ngạc nhiên khi không gian và đất đai ngày càng khan hiếm, vốn là yếu tố then chốt đối với các hệ thống kiến trúc truyền thống . Đối mặt với thực tế này, chúng ta có thể chứng kiến sự xuất hiện của những khu vực tập trung chủ yếu vào nông trại trên không. Với một phương pháp tiếp cận chiến lược trong quy hoạch sử dụng đất, những khu vực này có thể được quy hoạch cho nông nghiệp, kết hợp cả các công trình trên mặt đất và có khả năng nổi.

Nông trại khí canh là các cơ sở nông nghiệp đô thị sử dụng hệ thống canh tác không cần đất, được gọi là nông nghiệp khí canh, nơi cây trồng phát triển trong môi trường được kiểm soát, với rễ cây lơ lửng trong không khí, được phun sương dinh dưỡng và nước. Ngoài ra, chúng còn tích hợp công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như đèn LED, hệ thống giám sát môi trường tự động, và hệ thống tái chế nước và dinh dưỡng, tối ưu hóa sự phát triển của cây trồng. Hãy tưởng tượng những thành phố nơi những tòa nhà này, dành riêng cho nông nghiệp, được trải rộng dày đặc. Quy mô và sự phức tạp của chúng có thể gợi nhớ đến những thành phố vô hình của Italo Calvino. Bạn có thể tưởng tượng việc đi bộ qua những cảnh quan đô thị, nơi tất cả những gì bạn thấy là các công trình nông nghiệp không?

Trang trại thẳng đứng Bắc Kinh
Trang trại sữa nổi, Rotterdam, Hà Lan

Kết hợp tái sử dụng và nông trại điện mặt trời để tạo ra giải pháp xây dựng thân thiện với môi trường

Tái sử dụng thích ứng được xem là một trong những giải pháp hiệu quả nhất để giảm thiểu tác động môi trường của kiến trúc. Nhìn về tương lai, khả năng sử dụng một phần quỹ đất xây dựng hiện có để chuyển đổi chúng thành các trung tâm nông nghiệp đô thị đang được nghiên cứu. Cách tiếp cận này đặt ra một số thách thức, chẳng hạn như tính tương thích của các tòa nhà với hệ thống công nghệ cần thiết cho sản xuất lương thực, nhưng cũng thúc đẩy sự đổi mới trong thiết kế kiến trúc.

Theo chương trình cải tạo năng lượng, những cải tiến này có thể được tích hợp với các hệ thống nông trại điện mặt trời, đạt được mục tiêu sử dụng không gian kép. Các tấm pin mặt trời sẽ tạo ra năng lượng đồng thời cho phép trồng trọt thực phẩm xung quanh, tối đa hóa không gian và tạo ra sự cộng sinh giữa thực phẩm và năng lượng. Vị trí chiến lược của những tòa nhà này tại các trung tâm đô thị, nơi đảm bảo khả năng tiếp cận các dịch vụ cơ bản, có thể rút ngắn chuỗi sản xuất và cung ứng, từ đó góp phần tạo nên một mô hình bền vững, kinh tế và hiệu quả hơn.

Cơ sở Siemens Healthiners, Bengaluru, Ấn Độ

Kiến trúc đổi mới cho nông nghiệp 4.0

Xét cho cùng, kiến trúc không phải là ngành duy nhất được hưởng lợi từ sự tiến bộ của công nghệ. Các hoạt động nông nghiệp cũng đang có sự tăng trưởng ấn tượng nhờ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, bao gồm nhiều đổi mới công nghệ. Ví dụ, Big Data và phân tích thông qua trí tuệ nhân tạo đang giúp xử lý khối lượng thông tin khổng lồ để phân tích xu hướng , dự đoán năng suất và tối ưu hóa các quyết định nông nghiệp. Điều này có thể dẫn đến các chương trình kiến trúc kết hợp không gian trồng trọt thực phẩm và phòng máy chủ trong các trang trại đô thị và cơ sở trồng trọt trong nhà .

Robot và trí tuệ nhân tạo (AI) cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong thiết kế các tòa nhà của chúng ta. Với sự hỗ trợ của máy móc và robot, các công việc như trồng trọt, thu hoạch và chăm sóc cây trồng có thể được thực hiện hiệu quả hơn, giảm thiểu sự phụ thuộc vào lao động thủ công. Phương pháp này thúc đẩy nông nghiệp chính xác, tận dụng công nghệ để tối ưu hóa việc sử dụng các yếu tố đầu vào như nước, phân bón và thuốc trừ sâu, từ đó giảm thiểu chất thải. Ngoài ra, chính chất thải đó có thể được sử dụng để phát triển các vật liệu sinh học giúp giảm thiểu tác động đến môi trường xuống mức bằng không.

Trang trại thẳng đứng Bắc Kinh

Chắc chắn, khi chúng ta đang tiến tới một tương lai mà khủng hoảng lương thực ngày càng trở thành hiện thực, việc tiếp cận nó một cách thận trọng là điều cần thiết. Điều này là cần thiết, bởi nhiều cuộc khủng hoảng hiện nay bắt nguồn từ thói quen sản xuất, quản lý và tiêu dùng của chúng ta, cùng với các chính sách công thiên về sự dư thừa hơn là các phương pháp có trách nhiệm hơn. Để đối mặt với những thách thức này, điều quan trọng là phải xem xét lại các mô hình này và áp dụng các biện pháp bền vững hơn kết hợp với công nghệ, điều này sẽ giảm thiểu tác động của khủng hoảng và xây dựng các hệ thống phục hồi tốt hơn cho tương lai.

Bối cảnh xã hội, địa lý và kinh tế sẽ quyết định cách chúng ta đối mặt với những thách thức đương đại này. Đồng thời, những cuộc tranh luận song song có thể sẽ nảy sinh, dẫn chúng ta đến việc đặt câu hỏi về tương lai của môi trường đô thị, hoặc thậm chí liệu các vùng ngoại ô có thể trở thành những thành phố mới hay không. Có rất nhiều hướng đi khả thi, và có thể vẫn còn quá sớm để dự đoán tương lai sẽ ra sao. Tuy nhiên, chúng ta phải xem xét lại mối quan hệ của mình với các hệ thống sản xuất, không gian ngoài trời và môi trường xây dựng để tạo ra một tương lai công bằng và bền vững hơn.

K-Farm (Avoid Obvious Architects), Hong Kong, Trung Quốc

archdaily

Thiết kế thụ động và đảo nhiệt đô thị: Chiến lược từ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ấn Độ

Khi nhiệt độ toàn cầu tăng lên, tác động của các đảo nhiệt đô thị - vốn từng được coi là mối đe dọa vô hình - đang ngày càng trở nên rõ rệt và nguy hiểm hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, bất chấp mối đe dọa ngày càng gia tăng này, không gian công cộng, chiếm khoảng 30% các thành phố, mang lại tiềm năng to lớn trong việc giảm thiểu cái nóng thiêu đốt và mở ra những cơ hội mới để cải thiện khả năng phục hồi đô thị. Khi nhiệt độ toàn cầu tăng lên, các thành phố ở những khu vực như Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Ấn Độ đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có trong việc duy trì không gian đô thị đáng sống.

Ba nguyên tắc cốt lõi trong kiến ​​trúc: Phát triển bất động sản vì con người, hành tinh và lợi nhuận

Việc ưu tiên con người và hành tinh, khi nói đến xây dựng và phát triển bất động sản, đang được xem không chỉ là một nhiệm vụ đạo đức - mà còn là một cách tiếp cận mang lại lợi nhuận cao. Nhu cầu thị trường thay đổi, các sắc lệnh và quy định của thành phố, cùng với việc nhấn mạnh các yếu tố Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) đang ảnh hưởng đến định nghĩa của sự phát triển thành công trong thế kỷ 21.

Làm thế nào để thay thế máy điều hòa không khí? Các chiến lược thụ động để giải quyết vấn đề nóng lên toàn cầu

Từ nay đến năm 2050, việc lắp đặt các thiết bị làm mát trên toàn thế giới, chẳng hạn như điều hòa không khí, dự kiến ​​sẽ tăng gấp ba lần, dẫn đến mức tiêu thụ năng lượng tăng gấp đôi. Sự phụ thuộc vào các thiết bị này, thường bị coi là làm trầm trọng thêm tình trạng nóng lên toàn cầu, đặt ra một nghịch lý: làm thế nào chúng ta có thể chống lại nhiệt độ tăng cao ở các thành phố trong khi đồng thời góp phần gây ra tình trạng đó thông qua sự phụ thuộc vào các giải pháp này?

Chuyên gia: “Chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn, mà là tình thế bắt buộc”

Tại Tọa đàm “Chung tay bảo vệ Bầu trời Xanh - Thách thức và Giải pháp” do Quỹ Vì tương lai xanh (thuộc Tập đoàn Vingroup) tổ chức sáng 10/9, các chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm khắc phục tình trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam.

Kỳ 2: “Kiến trúc xanh là cơ hội để Việt Nam thể hiện khát vọng vươn lên trên bản đồ kiến trúc thế giới”

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, đô thị hóa diễn ra nhanh chóng và áp lực năng lượng tăng cao, kiến trúc xanh không còn là một xu hướng hay lựa chọn trang trí mà đã trở thành mệnh lệnh bắt buộc cho ngành xây dựng Việt Nam. Trao đổi với Phóng viên Tạp chí Kiến trúc Việt Nam, KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam đã làm rõ tầm quan trọng chiến lược, các tiêu chí để một công trình đạt chuẩn xanh cũng như những thách thức về chi phí, chính sách và nhận thức xã hội. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh triết lý sống bền vững, trách nhiệm nghề nghiệp và vai trò tiên phong của cộng đồng kiến trúc sư, doanh nghiệp, báo chí trong việc lan tỏa tư duy kiến trúc xanh, hướng tới mục tiêu Net Zero 2050, kiến tạo những không gian sống an toàn, bền vững và giàu bản sắc văn hóa cho tương lai Việt Nam.

Ý kiến của bạn

SunGroup
VINGROUP
Rạng Đông
Nam Group
Hưng Thịnh Land
Vinmikh