Hiện tượng ánh sáng trong kiến ​​trúc tôn giáo đương đại

Hiện tượng ánh sáng trong kiến ​​trúc tôn giáo đương đại

Tầm quan trọng của ánh sáng ban ngày trong không gian vượt xa chức năng chiếu sáng của nó. Ánh sáng là một công cụ sáng tạo được các kiến ​​trúc sư vận dụng để thổi hồn siêu hình vào không gian, tác động đến trạng thái cảm xúc của người sử dụng. Với tác động hiện tượng lên tâm lý con người, ánh sáng và bóng tối đã được vận dụng để khơi gợi cảm giác thần thánh và tâm linh vào đặc điểm của các công trình tôn giáo. Sự tương tác giữa kiến ​​trúc và ánh sáng là một sức mạnh mạnh mẽ, định hình nên trải nghiệm tâm linh sâu sắc hơn.
10:00, 20/10/2025

Điểm chung xuyên văn hóa trong việc gắn kết ánh sáng với thần thánh đã được phản ánh trong các không gian linh thiêng từ thời xa xưa. Từ Stonehenge đến kim tự tháp, từ đền mặt trời đến ziggurat, chất lượng kiến ​​trúc của các công trình cổ đại nhấn mạnh mối quan hệ mật thiết giữa con người với mặt trời. Không gian kiến ​​trúc xoay quanh ánh sáng mặt trời, bảo vệ vai trò vốn có của nó trong đời sống thường nhật của các cộng đồng cổ đại. Khi xã hội chuyển dịch từ thế giới quan mang tính biểu tượng và tôn giáo sang thế giới quan duy lý hơn, mối quan hệ của cộng đồng với mặt trời mất dần tầm quan trọng. Tuy nhiên, kiến ​​trúc tôn giáo đương đại vẫn duy trì sự đối thoại giữa ánh sáng và không gian nhờ những đặc tính hiện tượng học của nó.

Đền Bahá’í

Thị giác là giác quan chủ đạo và tác động mạnh mẽ đến cách nhận thức không gian kiến ​​trúc về mặt vật lý, cảm xúc và tinh thần. Thông qua thị giác, ánh sáng mang lại nhận thức. Những đặc tính phù du của ánh sáng - độ sáng, màu sắc, kết cấu - tạo ra nhiều hiệu ứng tâm lý và sinh lý khác nhau khi kết hợp với phần bóng tối tương ứng. Là biểu tượng của sự soi sáng, trí tuệ, lòng tốt và sự thuần khiết, sức sống của ánh sáng tự nhiên tại các nơi thờ cúng có khả năng nâng tâm trí con người vượt qua những giới hạn vật chất. Trong kiến ​​trúc thiêng liêng, nó thường mang những khía cạnh huyền bí và thiêng liêng, đồng thời nhấn mạnh các yếu tố khác của không gian.

Ánh sáng không thể tách rời khỏi không gian. Kiến trúc không chỉ đón nhận ánh sáng tự nhiên mà còn được sắp xếp để tận dụng tối đa. Nhịp điệu của các đặc tính ánh sáng phản ánh những khoảng lặng, chuyển động và điểm nhấn trong hầu hết các không gian tôn giáo. Thiết kế của sự xuyên thấu ánh sáng thay đổi tùy theo mục đích của không gian. Mặc dù các tôn giáo trên khắp thế giới tôn kính ánh sáng như một biểu tượng thiêng liêng, nhưng cách diễn đạt của nó lại khác nhau tùy theo các thực hành văn hóa và ẩn dụ tâm linh trong không gian. Ánh sáng được sử dụng như một công cụ cho trải nghiệm hiện tượng học.

Ngôi nhà Gia đình Abrahamic

Các hình thức kiến ​​trúc cổ đại đã định hình ánh sáng ban ngày thông qua nhiều yếu tố văn hóa, chẳng hạn như các ô cửa sổ hình mắt cáo của đế chế La Mã và Mashrabiya (màn chắn đục lỗ) của thời kỳ Ottoman. Ánh sáng chủ yếu được đưa vào qua mái nhà, mái vòm và phần trên của tường như một cách để tượng trưng cho đấng toàn năng. Một số nền văn hóa đã áp dụng kính màu để thay đổi sắc độ của ánh sáng tự nhiên xuyên qua không gian. Ánh sáng được sử dụng để tôn vinh không gian kiến ​​trúc và tạo nên cảm giác tâm linh. 

Không gian thờ cúng đương đại cũng theo xu hướng này bằng cách đón ánh sáng mặt trời từ gần và trên cao, mặc dù theo những biểu hiện trừu tượng hơn. Khác với những tiền lệ trước đây vốn đề cao bản sắc chủ đạo, kiến ​​trúc tôn giáo hiện đại kết hợp chủ nghĩa hậu hiện đại, chủ nghĩa tối giản và phong cách tương lai để thể hiện tâm linh trong không gian. Các kiểu kiến ​​trúc này lấy cảm hứng từ nguồn gốc của chúng và thúc đẩy sự liên quan hiện tượng học văn hóa của ánh sáng.

Nhà thờ Hồi giáo

Nhà thờ Hồi giáo Aman
Nhà thờ Hồi giáo Punchbowl

Trong kiến ​​trúc Hồi giáo, ánh sáng được sử dụng để làm cho vật liệu xây dựng trở nên trong suốt. Nó được sử dụng như một yếu tố trang trí để làm giảm đi sự cứng nhắc và lạnh lẽo của kết cấu. Ngoài việc tượng trưng cho sự soi sáng tâm linh, các họa tiết ánh sáng và bóng đổ từ những tấm lưới đục lỗ còn tác động đến tâm trí.

Nhà thờ Hồi giáo Aman của Nakshabid Architects tại Bangladesh sở hữu một khối bê tông duy nhất được đục lỗ hình tam giác nhỏ, gợi nhớ đến kiến ​​trúc Mashrabiya truyền thống . Các lỗ này cho phép ánh sáng mặt trời len lỏi vào bên trong, tạo nên một khung cảnh hùng vĩ và huyền bí. Tại Úc, một ô tròn nhỏ lơ lửng trên các phòng cầu nguyện và sảnh chính tại Nhà thờ Hồi giáo Punchbowl. Candalepas Associates đã thiết kế không gian này để đón những tia nắng ban ngày xuyên qua Muqarnas (mái vòm hình tổ ong), tạo nên một bầu không khí tâm linh biến đổi theo ngày.

Nhà thờ Kitô giáo

Nhà thờ Seed
Nhà thờ Bancho

Vào buổi bình minh của Kitô giáo - khi Kitô giáo còn là bất hợp pháp và chưa có các công trình tôn giáo - các tín đồ đã tự tổ chức tại những địa điểm ẩn náu trong hang động và đồi núi. Tập tục ban đầu của họ là khoét những lỗ nhỏ làm cửa sổ được cho là đã dẫn đến việc kết hợp các cửa sổ clerestory (cửa sổ mái vòm) trong nhà thờ. Oculi (cửa sổ vòm) và cửa sổ kính màu sớm được sử dụng rộng rãi, phù hợp với các giá trị thẩm mỹ của Kitô giáo. Trong kiến ​​trúc nhà thờ, ánh sáng cũng được sử dụng để phân chia không gian.

Nhà thờ Seed tại Trung Quốc do O Studio Architects thiết kế khéo léo truyền tải bầu không khí mơ màng qua sự kết hợp giữa ánh sáng và bóng tối. Ánh sáng biến đổi không gian bên trong và phản ánh thông điệp văn hóa tôn giáo của vùng đất đó. Nhà thờ Bancho của Tezuka Architects tái hiện những ô cửa đầy màu sắc của các nhà thờ truyền thống với những lỗ đục trên mái được thiết kế dựa trên hướng ánh sáng.

Chùa Phật giáo 

Chùa Kuhon-ji

Đối với Phật tử, ánh sáng tượng trưng cho sự giác ngộ của Đức Phật. Trong kiến ​​trúc Phật giáo, ánh sáng chủ yếu được sử dụng để chiếu sáng tượng Phật hơn là bản thân kiến ​​trúc. Tại chùa Phật giáo Kuhon-ji ở Nhật Bản, ánh sáng phản chiếu lên tường và sàn nhà, tạo nên cảm giác rộng rãi, siêu hình.

Đền thờ Hindu 

Đền thờ Đá và Ánh sáng
Đền Shiv

Các ngôi đền Hindu cổ đại là sự kết hợp hài hòa giữa ánh sáng và bóng tối, từ lối vào bên ngoài đến điện thờ sâu thẳm nhất. Khi du khách di chuyển trong đền, những tia sáng sắc nhọn thường xuyên xen kẽ những không gian tối hơn, mang đến cảm giác kỳ diệu. Như trong Đền Shiv của Sameep Padora & Associates, nhiều ngôi đền Hindu hướng ánh sáng chiếu vào tượng thần của vị thần chính. Vì ánh sáng ban ngày không quan trọng đối với kiến ​​trúc đền thờ Hindu, đèn dầu và các loại đèn nhân tạo khác chắc chắn sẽ thắp sáng không gian vào ban đêm, như được thấy trong tác phẩm Đền thờ Đá và Ánh sáng của SpaceMatters.

Giáo đường Do Thái

Giáo đường Do Thái
Giáo đường Do Thái Ulm

Sự hiện diện rộng rãi của cộng đồng Do Thái và mối quan hệ bất ổn giữa Do Thái giáo và các tôn giáo khác đã cản trở sự phát triển của một phong cách kiến ​​trúc được công nhận. Ánh sáng có ý nghĩa văn hóa và ẩn dụ trong Do Thái giáo, và Giáo đường Do Thái của SeARCH tại Hà Lan tôn vinh điều này thông qua các ô cửa lớn và một đường cắt trên mái để lấy ánh sáng tự nhiên. Với 600 ô cửa, Giáo đường Do Thái Ulm ở Đức được chiếu sáng tại nhiều điểm và là điểm nhấn chính tại đền thờ.

archdaily

Thành phố tương lai: Từ thành phố rạng rỡ của Le Corbusier đến "Thành phố thở 2050" của Hà Lan

Trong suốt chiều dài lịch sử, những nhà cải cách tôn giáo và những kiến ​​trúc sư có tầm nhìn xa đã cố gắng hình dung về tương lai của các thành phố: từ mô hình thành phố Palmanova theo phong cách Venice đến khu phức hợp nhà ở nhiều tầng dành cho 5.000 người do kiến ​​trúc sư người Ý Paolo Soleri thiết kế, từ Broadacre City của Frank Lloyd Wright đến Radiant City của Le Corbusier, rất nhiều bản quy hoạch tổng thể đã được xây dựng để minh họa cho một số tham vọng chưa từng có tiền lệ.

Sự an toàn của ánh sáng: Lịch sử ngắn gọn về ánh sáng ở không gian công cộng

Hoạt động đơn giản như đi dạo buổi tối có thể dễ dàng biến từ một hoạt động thư giãn nhàn nhã thành một nỗ lực nguy hiểm chỉ bằng cách loại bỏ một yếu tố khỏi cảnh quan đường phố: chiếu sáng công cộng. Mặc dù không thường được coi là yếu tố quyết định của môi trường đô thị, nhưng chiếu sáng nhân tạo đã đóng một vai trò thiết yếu trong việc định hình bản sắc của các thành phố hiện đại. Kiểm soát tội phạm, sức hấp dẫn của cuộc sống về đêm, sự trỗi dậy của cửa sổ trưng bày, các phong trào cách mạng, chủ nghĩa không tưởng và lý tưởng về công bằng xã hội đều là những khái niệm có sự phát triển gắn liền chặt chẽ với lịch sử của chiếu sáng công cộng. Những tiến bộ công nghệ trong nhiều thế kỷ qua đã liên tục định hình diện mạo và tính biểu tượng của đèn đường. Tuy nhiên, yếu tố này vẫn luôn tồn tại bất biến trong suốt lịch sử của nó.

Tại sao các quốc gia lại xây dựng thành phố của họ từ đầu?

Hãy tưởng tượng bạn có một tờ giấy trắng để lên kế hoạch tổng thể cho một thành phố hoàn toàn mới; vẽ lại đường sá, nhà cửa, thương mại và không gian công cộng trên một nền giấy mới và tạo nên bản sắc đô thị độc đáo. Mọi nhà quy hoạch đô thị đều mơ ước được thiết kế một thành phố từ con số 0, và may mắn thay, giấc mơ này đang dần trở thành hiện thực.

Hợp tác kiến ​​trúc: Quan hệ đối tác công tư là gì?

Trong những năm gần đây, Quan hệ Đối tác Công-Tư (PPP) đã trở thành một mô hình quan trọng để triển khai các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn trên toàn thế giới. Các quan hệ đối tác này kết hợp sức mạnh của cả khu vực công, đại diện bởi chính phủ hoặc thành phố, và khu vực tư nhân, kết hợp các nguồn lực, chuyên môn và sức mạnh đầu tư của họ. Trong bối cảnh kiến ​​trúc và phát triển đô thị, PPP ngày càng được sử dụng để giải quyết các nhu cầu phức tạp của các thành phố đang phát triển, giúp tài trợ, xây dựng và duy trì các dự án quan trọng mà một trong hai khu vực sẽ khó có thể thực hiện một mình. Nhưng PPP chính xác là gì và chúng hoạt động như thế nào trong môi trường xây dựng? Bài viết này khám phá khái niệm PPP, đưa ra các ví dụ từ khắp nơi trên thế giới để minh họa cách các quan hệ đối tác này đang định hình tương lai của không gian đô thị, đôi khi vượt ra ngoài lợi ích thương mại. Hơn nữa, bằng cách khám phá các dự án khác nhau, bài viết nhằm mục đích xây dựng một khuôn khổ xung quanh các tác động tiềm tàng tích cực và tiêu cực của PPP.

Sau cơn mưa: Phố cổ khô ráo, khu đô thị mới hóa sông

Hà Nội những ngày đầu tháng Mười, mưa lớn kéo dài do ảnh hưởng hoàn lưu bão khiến nhiều tuyến phố ngập nặng. Tuy nhiên, điều khiến không ít người ngạc nhiên là: phố cổ – nơi có tuổi đời cả trăm năm, với hạ tầng “cũ kỹ” – lại thoát nước nhanh chóng, trong khi nhiều khu đô thị hiện đại, quy hoạch mới vài chục năm nay, lại chìm sâu trong biển nước. Ngập úng, nhìn bề ngoài là chuyện của thời tiết, nhưng sâu xa hơn lại là câu chuyện của tư duy quy hoạch đô thị.

Ý kiến của bạn

SunGroup
VINGROUP
Rạng Đông
Nam Group
Hưng Thịnh Land
Vinmikh