Sắt son một lòng - Bài 2: Một thế kỷ phụng sự xã hội, phụng sự nhân dân

100 năm đồng hành cùng đất nước

Từ mốc son đánh dấu sự ra đời Báo Thanh Niên vào ngày 21/6/1925, tờ báo cách mạng của những người yêu nước Việt Nam theo xu hướng cộng sản, báo chí Việt Nam đã lớn lên cùng cách mạng, phục vụ cách mạng, phụng sự nhân dân, đồng hành cùng dân tộc.

Cùng với báo chí cả nước nói chung, báo chí tại mặt trận Điện Biên Phủ đã đóng vai trò nòng cốt, hình thành nên “binh chủng đặc biệt”. Trong ảnh là hình ảnh bộ đội ta đọc sách, báo phát hành tại mặt trận Điện Biên Phủ _ Ảnh:Tư liệu.

Lịch sử 100 năm của báo chí cách mạng là lịch sử 100 năm gắn bó, đồng hành cùng đất nước. Sống trong lòng dân tộc, đập nhịp đập của cách mạng, báo chí và đất nước như hòa làm một, song hành bất biến. Bất cứ khi nào, nhất là trong những giai đoạn quan trọng, thời khắc cam go, mỗi khi đất nước, Đảng, nhân dân cần, báo chí luôn ở tuyến đầu tạo nên một mặt trận sôi động trên mặt báo và có sức ảnh hưởng mạnh mẽ. Nhiều tác phẩm báo chí đã thực sự là “lời hịch cách mạng”, “tiếng gọi non sông” thúc giục đồng bào cả nước cùng ra trận.

Báo chí cách mạng Việt Nam gắn liền với những cuộc chiến tranh khốc liệt, nhiều hy sinh, gian khổ để bảo vệ Tổ quốc, tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân và góp phần không nhỏ vào quá trình xây dựng, bảo vệ, phát triển đất nước. Những người làm báo cách mạng không chỉ là những nhà báo làm nhiệm vụ đưa thông tin đơn thuần mà họ còn trở thành những nhân vật của lịch sử, những chiến sĩ thực thụ trên chiến trường, những nhà cách mạng chiến đấu, hy sinh để giành độc lập, tự do cho dân tộc, những người đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của nền báo chí nước nhà.

Trong hai cuộc kháng chiến trường chinh của dân tộc, trong đoàn quân trùng trùng điệp điệp tiến ra mặt trận, có một lực lượng đặc biệt - lực lượng những người cầm bút, những nhà báo đã không quản ngại hi sinh, vất vả, bám mặt trận, mang đến những dòng tin bài nóng hổi, phục vụ đắc lực cuộc chiến đấu.

Còn nhớ, cách đây 10 năm, tại một triển lãm ảnh nhân kỉ niệm 60 chiến thắng Điện Biên Phủ do Thông tấn xã Việt Nam tổ chức, cảm xúc người xem không chỉ dồn nén bởi những bức ảnh ghi lại những khoảnh khắc của trận chiến Điện Biên Phủ và cả những thời tựu đổi mới của chiến trường xưa. Mà còn bởi, trong hàng ngàn những bức ảnh về Điện Biên Phủ, có không ít bức vô danh với chỉ một dòng tên giản dị: “Ảnh Thông tấn xã Việt Nam”. Phải chăng, tên tuổi của tác giả - những nhà báo, phóng viên chiến trường ấy đã hòa chung vào tên gọi Điện Biên Phủ, một cái tên đã vượt qua ranh giới của một địa phương, một quốc gia để đi vào lịch sử thế giới với bản hùng ca bất hủ.

Những bức ảnh có tên tác giả và không tên; hay 33 số báo đặc biệt được biên tập, in ấn và phát hành ngay tại mặt trận Điện Biên Phủ ghi rõ trên măng-sét Quân đội nhân dân - xuất bản tại mặt trận đang được lưu trữ tại Bảo tàng Quân đội… nằm im phủ bụi thời gian sẽ mãi là những chứng tích lịch sử cho một thời kỳ đỏ lửa, cho những nỗ lực phi thường của những người làm báo cách mạng - đội quân xung kích để chiến dịch đi tới thắng lợi cuối cùng, làm nên kỳ tích Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.

Đã hơn 70 năm qua đi nhưng trong tâm khảm của những người từng tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ, và những người dân yêu nước sẽ không bao giờ quên thời khắc lịch sử ta mở màn chiến dịch - ngày 13/3/1954. Cùng lúc này trên tất cả các ấn phẩm tại mặt trận đều tập trung chuyển tải một nội dung quan trọng nhất - thư của Bác Hồ gửi bộ đội trước giờ ra trận và lệnh của Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp. Bằng cách thức truyền tải đặc biệt của mình, báo chí đã tuyên truyền đến với từng trận địa, hầm hào, góp phần biến các văn bản quan trọng thành nguồn sức mạnh tinh thần to lớn của người chiến sĩ trước giờ xung trận.

Cùng với báo chí cả nước nói chung, báo chí tại mặt trận Điện Biên Phủ đã đóng vai trò nòng cốt, hình thành nên “binh chủng đặc biệt”. Những nhà báo cũng là chiến sĩ, cũng xông pha trận mạc, chấp nhận gian khổ, hi sinh. Họ đã thực hiện xuất sắc vai trò người thư ký thời đại phản ánh một phần bức tranh sinh động của chiến dịch Điện Biên Phủ. Những tờ báo không chỉ cung cấp thông tin mà còn là tiếng kèn xung trận, là sự biểu dương, khích lệ chia sẻ thiết thực, là góp ý sửa chữa chân tình, là món ăn tinh thần bổ ích, là công cụ để làm công tác địch vận… Không chỉ có tác dụng cổ vũ, tuyên truyền bộ đội trên chiến trường, mà báo chí thời kỳ này còn có sức động viên rất lớn đối với hậu phương, với cả nước. Những ngày ấy, mỗi tin mặt trận báo về, mỗi dòng tin, bài viết hiện diện trên mặt báo có sức mạnh như hàng vạn quân ra trận, góp phần vào chiến thắng quan trọng của chiến dịch Điện Biên Phủ.

Bảo tàng Báo chí Việt Nam đang lưu giữ và trưng bày trên 35 ngàn tài liệu, hiện vật qua các thời kỳ của nền báo chí Việt Nam, kể từ khi thành lập đến nay.

Trong mưa bom đạn nổ, dòng tin tức của báo chí chưa từng bị đứt quãng. Với tính chất khốc liệt của cuộc chiến, báo chí trở thành sợi dây tuyên truyền kết nối không gian, thời gian, kết nối các mặt trận nhanh chóng và hiệu quả. Để thực hiện sứ mệnh vẻ vang ấy của mình, những người làm báo đã vượt qua những khó khăn, gian khổ, thiếu thốn khó có thể hình dung… Mỗi bài viết như thấm đẫm mồ hôi, nước mắt, xương máu của những người cầm súng ở khắp các chiến trường. Và để làm nên những dòng tin tức ấy đã có biết bao mồ hôi, nước mắt, đã có biết bao câu chuyện làm báo cảm động của các thế hệ nhà báo, phóng viên chiến trường.

Ở ngôi nhà di sản của các thế hệ người làm báo - Bảo tàng Báo chí Việt  Nam đang lưu giữ và trưng bày trên 35 ngàn tài liệu, hiện vật qua các thời kỳ của nền báo chí Việt Nam, kể từ khi thành lập đến nay. Có nhiều tài liệu, hiện vật vô giá của những nhà báo - chiến sĩ đã từng xông pha trên chiến trường, giữa mưa bom bão đạn, nhiều người đã đổ máu, đã hi sinh trên con đường đưa thông tin, hình ảnh đến với độc giả. Khu tưởng niệm các nhà báo liệt sĩ là nơi chúng ta trân trọng tri ân và tưởng nhớ những cây bút dũng cảm đã không tiếc máu xương, chẳng quản ngại hi sinh để dấn thân và cống hiến cho hòa bình độc lập; góp phần tạo nên nền tảng vững chắc, tự hào cho sự phát triển của nền báo chí dân tộc.

Đất nước hòa bình, lịch sử đã sang trang mới. Tiếp nối các thế hệ cha anh đi trước, những người làm báo hôm nay đã và đang kể tiếp những câu chuyện hào hùng về chiến thắng, về cuộc chiến tranh vệ quốc anh dũng cho các thế hệ mai sau; bên cạnh câu chuyện về đổi mới, về hội nhập, câu chuyện vươn mình của dân tộc,…

Khẳng định sứ mệnh cao cả

Vinh dự và trách nhiệm, báo chí cách mạng là một trong số rất ít lĩnh vức, đoàn thể được Đảng, Nhà nước trao sứ mệnh cao cả, gắn với trách nhiệm thiêng liêng phụng sự xã hội, phụng sự nhân dân.

Số báo đặc biệt chào mừng Quốc hội khóa I mang tên "Vì nước" trên Báo Quốc hội xuất bản tháng 11/1946.

Với tinh thần điều gì có lợi cho Nhà nước, cho dân tộc, cho nhân dân thì chúng ta làm. Bằng chứng là, trong suốt hành trình lịch sử 100 năm, báo chí cách mạng luôn kiên trì bền bỉ, sáng tạo, đổi mới, báo chí đã hoàn thành sứ mệnh chính trị trước dân tộc. Làm tròn sứ mệnh giương cao ngọn cờ quyết chiến quyết thắng trong cuộc chiến tranh vệ quốc; trong thời kỳ đổi mới, gần 40 năm qua, những người làm báo tiếp tục là đội quân chủ lực trong việc định hướng dư luận xã hội, tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.

Báo chí đã phản ánh kịp thời, toàn diện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử mà đất nước ta đã đạt được, nhất là sau 38 năm đổi mới; phản ánh chân thực thực tiễn sinh động đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của đất nước; đồng thời, tuyên truyền, truyền bá các giá trị đạo đức, văn hóa, lối sống tốt đẹp của con người Việt Nam, những tấm gương người tốt, việc tốt, điển hình tiên tiến trong các lĩnh vực của đời sống xã hội với tinh thần “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”. Những người làm báo đã thực sự nhập cuộc trách nhiệm và hòa mình vào thực tiễn cuộc sống, không chỉ phản ánh hiện thực mà còn khơi dậy niềm tin, trách nhiệm và góp phần tạo sự đồng thuận của toàn xã hội dưới sự lãnh đạo của Đảng, khơi dậy tinh thần đổi mới và trách nhiệm xã hội trong mọi tầng lớp nhân dân.

Báo chí cách mạng Việt Nam đã thực sự hòa mình vào dòng chảy của thực tiễn cuộc sống, thể hiện rõ vai trò dẫn dắt tư tưởng và đồng hành với những bước đi lớn của Đảng, tạo sự lan tỏa niềm tin, trách nhiệm, khát vọng phát triển trong mọi tầng lớp nhân dân.

Nhấn mạnh tới sứ mệnh của báo chí, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đã khẳng định: “Sứ mệnh của báo chí là một điều rất cao cả mà Đảng ta giao phó, bởi vì, toàn bộ hoạt động của báo chí đều tác động trực tiếp đến sự nghiệp cách mạng của chúng ta trên tất cả các lĩnh vực, tác động vào kinh tế, chính trị, văn hóa, tinh thần, xây dựng Đảng, bảo vệ Tổ quốc, thông tin đối ngoại… Toàn bộ hoạt động báo chí của chúng ta sẽ tác động đến những mục tiêu, lý tưởng, lẽ sống, động cơ của xã hội, của các tầng lớp nhân dân và thậm chí làm thay đổi cả nhận thức và hành động của tập thể, cá nhân”.

Thực tế những ngày qua, chúng ta đã được chứng kiến sự vào cuộc mới của báo chí trong việc đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền phổ biến sâu rộng các chủ trương, định hướng lớn của Đảng về “Kỷ nguyên mới”, về cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, về nỗ lực, quyết tâm xử lý các “điểm nghẽn” đang cản trở sự phát triển của đất nước... chủ động đi trước định hướng dư luận góp phần tạo sự thống nhất cao về nhận thức và hành động trong toàn Đảng và cả hệ thống chính trị.

Trong thời kỳ nào, sứ mệnh của báo chí cũng là góp phần phản ánh trung thực thông tin của đời sống xã hội, cung cấp tri thức hữu ích cho người dùng, là tiếng nói cầu nối giữa người dân với Đảng - Nhà nước, tạo diễn đàn, sân chơi nhiều tiếng nói để mọi người hiểu nhau. Đảng hiểu người dân nghĩ gì, người dân hiểu đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước. Có thể nói, báo chí cách mạng Việt Nam đã thực sự hòa mình vào dòng chảy của thực tiễn cuộc sống, thể hiện rõ vai trò dẫn dắt tư tưởng và đồng hành với những bước đi lớn của Đảng, tạo sự lan tỏa niềm tin, trách nhiệm, khát vọng phát triển trong mọi tầng lớp nhân dân. Những đóng góp ấy không chỉ là thành quả lao động sáng tạo mà còn là minh chứng cho bản lĩnh, trí tuệ, và trách nhiệm xã hội của đội ngũ báo chí trong việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình.

Sợi chỉ đỏ mang tên “sứ mệnh cao cả” vừa như mạnh nguồn sức mạnh nội tại, vừa như định hướng con đường báo chí cách mạng phát triển. Thực thi tốt sứ mệnh cao cả cũng là cách báo chí khẳng định vị thế, vai trò đặc biệt của mình.

Một thế kỷ sắt son một lòng theo Đảng, thành quả của báo chí hôm nay là biểu hiện sinh động của việc thực thi sứ mệnh cao cả; là minh chứng sinh động cho sự trưởng thành vượt bậc về tư duy, kỹ năng và bản lĩnh của đội ngũ báo chí Việt Nam.

Cho đến nay, Việt Nam đã có cả một nền báo chí đương đại hoàn chỉnh về loại hình, đông đảo và bề thế. Báo chí Cách mạng Việt Nam hôm nay không chỉ là tấm gương phản chiếu đời sống chính trị - xã hội đang chuyển mình mạnh mẽ trên con đường đổi mới đất nước, mà bản thân nó thực sự trở thành một thành tố năng động và hiệu quả bậc nhất của hệ thống thông tin đại chúng nói riêng và của văn hóa Việt Nam đương đại nói chung; là vốn đáng kể của “nền văn hóa mới” - nền văn hóa báo chí cách mạnh thời đại Hồ Chí Minh.

Trong tâm tư của những ngày cuối năm 2024, trước vận trình mới của dân tộc, trước dấu ấn 100 năm của báo chí cách mạng Việt Nam, nghĩ về chặng đường tiếp theo của đất nước đặt ra cho báo chí cách mạng Việt Nam sứ mệnh vẻ vang và cao cả. Ðể xây dựng được nền báo chí truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại như văn kiện Ðại hội XIII của Ðảng xác định, báo chí phải nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm, sứ mệnh thúc đẩy và góp phần tạo nên sự đồng tâm, đồng thuận xã hội - sức mạnh tổng hợp to lớn cho cách mạng.

Bài 3: Báo chí vươn mình cùng dân tộc trong kỷ nguyên mới