Bắc Giang: Hướng tới "thôn thông minh" và quản lý hiệu quả hạ tầng

Hướng tới xây dựng NTM thông minh, thời gian qua tỉnhBắc Giang đã triển khai nhiều giải pháp sáng tạo trong việc ứng dụng công nghệ số, đẩy mạnh việc số hóa dữ liệu nông nghiệp, xây dựng các mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao và phát triển các dịch vụ công trực tuyến. Đặc biệt, việc triển khai mô hình "thôn thông minh" đã mang lại hiệu quả rõ rệt trong quản lý và phát triển hạ tầng nông thôn.

Xây dựng NTM kiểu mẫu gắn với chuyển đổi số và kinh tế nông nghiệp hiện đại

Là một trong những xã về đích sớm trong xây dựng nông thôn mới (NTM) của huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang, xã Phúc Hòa không dừng lại ở kết quả ban đầu mà tiếp tục nâng cao chất lượng các tiêu chí để hướng đến xã NTM kiểu mẫu. Trọng tâm trong hành trình này là đẩy mạnh phát triển kinh tế nông nghiệp theo hướng hàng hóa tập trung, ứng dụng công nghệ cao và thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện.

Phúc Hòa tận dụng lợi thế tự nhiên để phát triển mạnh cây ăn quả, đặc biệt là vải sớm và ổi lê. Năm 2024, sản lượng vải sớm của xã đạt khoảng 8.500 tấn, cho giá trị kinh tế hơn 300 tỷ đồng; sản xuất từ ổi lê đạt khoảng 55 tỷ đồng. Hiện toàn xã có trên 600 ha vải sớm, trong đó hơn 30 ha đạt tiêu chuẩn GlobalGAP, còn lại được sản xuất theo quy trình VietGAP, đảm bảo chất lượng phục vụ thị trường trong và ngoài nước.

Một trong những mô hình tiêu biểu là khu sản xuất nông nghiệp công nghệ cao tại thôn Lân Thịnh, với tổng diện tích 1,5 ha, trong đó ổi là 0,8 ha, vải là 0,7 ha. Mô hình này không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn tăng hiệu quả kinh tế thêm khoảng 580 triệu đồng mỗi năm so với cách làm truyền thống, nhờ áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến và quản lý sản xuất hiện đại.

Ông Ngô Văn Tiệp, Chủ tịch UBND xã Phúc Hòa cho biết: Phúc Hòa là một trong ba xã trên cả nước được Bộ NN&PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) lựa chọn thí điểm mô hình xã thương mại điện tử. Ban đầu, địa phương gặp khó khăn do người dân thiếu kỹ năng bán hàng trực tuyến. Để khắc phục, xã đã triển khai xây dựng bản đồ số sản phẩm nông nghiệp gắn với các vùng sản xuất và địa danh văn hóa, đồng thời tổ chức hỗ trợ quảng bá, đưa nông sản lên các sàn thương mại điện tử. Đến nay, toàn xã đã có gần 200 gian hàng được thiết lập trên các nền tảng số, góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng thu nhập cho người dân.

Bên cạnh đó, xã cũng tích cực thực hiện cải cách hành chính, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý. Hiện hơn 80% hồ sơ công việc được xử lý qua môi trường mạng; 100% thủ tục hành chính được tiếp nhận và giải quyết trên hệ thống điện tử; tất cả cán bộ, công chức xã đều sử dụng chữ ký số. Tỷ lệ người dân trong độ tuổi sử dụng định danh điện tử đạt gần 70%, tạo nền tảng quan trọng cho triển khai các dịch vụ công trực tuyến và phát triển kinh tế số nông thôn.

Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và sự đồng thuận của người dân, Phúc Hòa đã được công nhận là xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu về Kinh tế – Phát triển sản xuất năm 2024. Thu nhập bình quân đầu người toàn xã đạt 61,57 triệu đồng/năm, vượt 6,57 triệu đồng so với tiêu chí xã NTM nâng cao theo quy định.

“Phúc Hòa đang từng bước khẳng định vị thế là địa phương đi đầu trong xây dựng nông thôn hiện đại, thông minh và bền vững. Từ nền tảng nông nghiệp truyền thống, xã đã vươn mình trở thành hình mẫu cho các địa phương khác học tập trong công cuộc chuyển mình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu ở thời đại chuyển đổi số”  ông Tiệp cho biết thêm.

Thôn thông minh – Động lực để về đích xã nông thôn mới kiểu mẫu

Xây dựng mô hình thôn thông minh đang được xác định là yêu cầu bắt buộc trong lộ trình hoàn thành xã NTM kiểu mẫu giai đoạn 2022–2025. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai tại nhiều địa phương ở Bắc Giang cho thấy, đây là một hành trình nhiều thách thức, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, các cơ quan chuyên môn và đặc biệt là sự tham gia tích cực của người dân.

Theo quy định của UBND tỉnh Bắc Giang, mỗi xã NTM kiểu mẫu phải có ít nhất một thôn thông minh, trong đó đạt tỷ lệ người dân sử dụng định danh điện tử từ 25% trở lên; có mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao hoặc triển khai các ứng dụng giao dịch trực tuyến trên sàn thương mại điện tử.

Năm 2025, toàn tỉnh có 4 xã đăng ký về đích NTM kiểu mẫu, gồm: Mai Trung, Đông Lỗ, Hợp Thịnh (huyện Hiệp Hòa) và Hương Mai (thị xã Việt Yên). Các xã đều lựa chọn một thôn để triển khai mô hình thông minh.

Tại xã Hương Mai, thôn Tam Hợp được chọn làm mô hình điểm. Ông Diêm Công Liên, Bí thư Chi bộ thôn cho biết: “Đất đai manh mún, sản xuất nhỏ lẻ nên rất khó hình thành mô hình nông nghiệp công nghệ cao. Nhưng nhờ sự nỗ lực của thôn và sự hướng dẫn từ cấp trên, đến nay Tam Hợp đã có một sản phẩm OCOP 3 sao, tỷ lệ người dân cài đặt định danh điện tử đạt gần 60%.

Cũng đang trong quá trình xây dựng thôn thông minh, thôn Nội Quan (xã Mai Trung) có cách làm riêng: Ban lãnh đạo, các đảng viên đến tận nhà hướng dẫn người dân sử dụng công nghệ, cài đặt ứng dụng, giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến. Ông Hoàng Văn Thành (70 tuổi) chia sẻ: “Trước đây tôi rất ngại dùng công nghệ. Nhưng được cán bộ tận tình hướng dẫn, giờ tôi đã biết chuyển khoản qua điện thoại, thấy tiện và an toàn.” Thôn cũng đã lắp đặt 5 loa truyền thanh thông minh, giúp người dân tiếp cận thông tin kịp thời, hiệu quả hơn.

Trước những khó khăn này, các huyện, thị xã trong toàn tỉnh đã chỉ đạo phòng chuyên môn hỗ trợ hướng dẫn kỹ thuật, tổ chức tập huấn, đồng thời nhân rộng các mô hình thành công. Theo ông Nguyễn Ngọc Phương, Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin huyện Hiệp Hòa, việc nâng cấp hệ thống truyền thanh IP, phổ cập Internet cáp quang và smartphone chính là nền tảng quan trọng để người dân tiếp cận công nghệ, góp phần giảm nghèo bền vững.

Bắc Giang đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 có ít nhất 15 mô hình thôn thông minh. Ông Nguyễn Văn Luy, Chi cục trưởng, Chi Cục Kinh tế hợp tác và PTNT tỉnh Bắc Giang khẳng định: “Thôn thông minh là nền tảng thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện ở nông thôn, giúp người dân nâng cao chất lượng sống và góp phần quan trọng để các xã hoàn thành mục tiêu trở thành NTM kiểu mẫu.”