Người nuôi ước mơ dựng xây những ngôi trường bằng vật liệu "xanh" nơi núi đèo

Năm 2003, tạm biệt quê hương Thái Bình, thầy giáo Đỗ Văn Sơn lên nhận công tác tại Trường Phổ thông cơ sở Tỏa Tình, huyện Tuần Giáo (nay là xã Quài Tở), tỉnh Điện Biên. Trong khi các bạn bè cùng khóa trường sư phạm tìm mọi cách để ở lại với thành phố, đồng bằng để giảng dạy thì hành trang của thầy đến với Tuần Giáo là ước mơ được góp phần xây dựng phong trào giáo dục trên chính mảnh đất mà thầy đã chào đời. Năm 2006, thầy chuyển công tác về làm chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tuần Giáo. Sau khi tốt nghiệp cao học của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1, thầy được giao nhiệm vụ làm Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo; từ năm 2020 đến tháng 6/2025, giữ cương vị là Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tuần Giáo. Ước mơ năm xưa chưa bao giờ nguôi ngoai mà chính là động lực để thầy quyết tâm đồng hành cùng các cấp, các ngành trong hành trình đưa giáo dục vươn lên từ những gian khó.

Những năm công tác trong ngành giáo dục ở nhiều vị trí khác nhau, điều khiến thầy Sơn luôn đau đáu trăn trở là cơ sở vật chất của giáo dục huyện nhà vẫn còn muôn vàn khó khăn. Gian nan nhất là hành trình kiên cố hóa trường lớp khang trang để đảm bảo điều kiện tối thiểu cho việc dạy và học. Toàn huyện có trên 20 điểm trường cần được đầu tư mới hoặc chỉnh trang, trong đó, phần lớn là các điểm trường mầm non, tiểu học và nội trú.

Trong chia sẻ của thầy Sơn, chúng tôi hình dung ra những ngổn ngang, khó khăn của thực tế khi xây trường: Nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng trường lớp học từ ngân sách Nhà nước còn hạn chế, việc huy động nguồn vốn xã hội hóa trong cộng đồng gặp nhiều khó khăn, tại địa phương không có đơn vị cung cấp nguyên vật liệu đủ tiêu chuẩn, các điểm trường ở vùng sâu, vùng xa, vùng cao thì việc vận chuyển nguyên vật liệu gặp rất nhiều khó khăn, tốn kém kinh phí, thời gian thi công kéo dài, mùa mưa lũ rất nguy hiểm... Đó là những trở ngại rất lớn để Tuần Giáo kêu gọi các nhà tài trợ. Cần phải làm gì để có thể vượt qua được “vực” của những khó khăn, thử thách là điều thầy luôn canh cánh trong lòng.

Thế rồi, trong quá trình tìm hiểu nhiều nguồn thông tin về cách xây trường, thầy Sơn đã biết đến vật liệu xây dựng Trường Tiểu học Lũng Luông (xã Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên) rất đặc biệt. Đó là thiết kế và thi công theo phương thức thân thiện với môi trường do Công ty cổ phần kiến trúc xây dựng quốc tế 1+1>2 thực hiện. Thầy nhận thấy đây cũng là hướng đi của Tuần Giáo để phù hợp với điều kiện, đặc điểm của địa phương nên tham mưu với các cấp chính quyền quyết định sẽ áp dụng mô hình đó ở Tuần Giáo. Thầy rất vui mừng vì ngay tại xã Quài Nưa có nguồn đất tự nhiên là nguyên liệu chính để sản xuất gạch đất ép không nung. Không những thế, thầy còn cùng thầy cô giáo và dân bản vận chuyển đá cuội ở suối về xây trường. Ngoài ra, tre nứa, rơm, rạ... đều được tận dụng. Những vật liệu này đã giúp cho Tuần Giáo giải được phần nào “bài toán” về giảm chi phí xây trường. Ý nghĩa hơn cả, từ nguồn đất đồi núi sẵn có, đá cuội từ suối đã mang đến sự hòa quyện với thiên nhiên, phù hợp với điều kiện khí hậu và văn hóa bản địa.

Để có được những ngôi trường khang trang hôm nay, chẳng thể kể hết khó khăn những ngày thầy “bám trường, bám công trình”. Những ngày mưa to, nước lớn, lũ kéo về khiến đường sạt lở trong mùa mưa bão 2024, nhưng thầy và đoàn công tác vẫn luôn có mặt để động viên tổ thi công thúc đẩy công việc sát tiến độ. Hình ảnh người thầy với gương mặt cương nghị nhưng nụ cười hồn hậu, đôi chân bước nhanh, tay phăm phăm làm việc khi đến các công trình đã trở nên quen thuộc với người dân, thầy cô giáo và học trò. Nhiều phụ huynh và học trò trong bản, nhà ở gần trường thấy thầy gần gũi, thân quen như người trong gia đình nên quen miệng gọi “bác Sơn”. Những khoảng cách xóa nhòa bởi tất cả cùng chung tay xây dựng và hy vọng về ngôi trường mới trong một ngày không xa. Nhận được điều đó, thầy rất vui vì với thầy, công tác giáo dục là lan tỏa những điều tích cực.

Mường Khong là một xã đặc biệt khó khăn của Tuần Giáo. Nhưng chúng tôi vô cùng bất ngờ khi thấy giữa núi non trùng điệp là hình ảnh Trường Mầm non Khong Hin mới được xây dựng hiện lên như một đóa hoa nhiều sắc màu tràn đầy sức sống. Trường được hoàn thiện vào tháng 1/2025, rộng gần 1.000m² với đầy đủ các phòng học và phòng chức năng cùng cảnh quan hiện đại. Đứng giữa bao la núi đồi, ngắm ngôi trường có vật liệu xây dựng là gạch đất ép, đá cuội cùng tre, nứa bất kì ai cũng có cảm giác gần gũi, thân thiện với thiên nhiên. Cô hiệu trưởng Nguyễn Thị Yến đã bày tỏ niềm vui mừng khi được đón ngôi trường mới cho học sinh: “Chúng tôi vô cùng cảm ơn các cấp lãnh đạo của UBND huyện, đặc biệt là Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện cùng phụ huynh học sinh đã chung tay góp sức để hoàn thành công trình. Công trình sẽ giúp các cháu có động lực tới trường, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ của nhà trường”.

Ông Sùng A Chứ, Chủ tịch UBND xã Tỏa Tình đã xúc động cho biết: “Việc xây dựng trường bằng vật liệu xanh có ý nghĩa hết sức to lớn. Đây chính là món quà lớn mang đến niềm vui và hạnh phúc tạo động lực cho các thầy cô giáo và các em học sinh của xã vùng sâu nhiều khó khăn”. Những ngôi trường được xây dựng từ nền móng vững chắc nhất là trách nhiệm, tình yêu thương của các cấp, các ngành với những thế hệ măng non nơi vùng cao, từ đó, sức lan tỏa ngày càng mạnh mẽ. Thầy Đỗ Văn Sơn vui mừng kể về những nỗ lực của cả xã hội đã mang đến kết quả tốt đẹp. Đến nay, trên địa bàn huyện Tuần Giáo có 4 điểm trường được xây dựng từ những vật liệu thân thiện với tự nhiên đã hoàn thành.

Những ngôi trường này không chỉ “nở hoa” nơi núi đèo, mà còn “kết trái” ngọt lành trong lòng nhân dân và đồng bào Tuần Giáo. Khi được hỏi về mục đích của công việc thầy đã cùng các cấp, các ngành thổi luồng gió mới để “thay áo” cho các trường học ở huyện Tuần Giáo, thầy giáo Đỗ Văn Sơn chỉ chia sẻ rất mộc mạc, chân thành: “Những ngôi trường này là tất cả những gì tốt đẹp nhất mà chúng tôi có thể mang đến cho các em. Đó có thể chưa phải ngôi trường hoàn hảo nhất, nhưng chúng tôi tin rằng, những ngôi trường mới thân thiện với thiên nhiên đã và đang hoàn thiện sẽ góp phần cải thiện cơ sở hạ tầng, giúp hình thành ý thức bảo vệ môi trường của học sinh. Khi được học tập trong những ngôi trường này, các con không chỉ được học cái chữ, mà còn lớn lên trong không gian xanh để nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên, củng cố ý thức cộng đồng và khát vọng vươn tới những chân trời xa hơn”.

Thu Hoài